Biophilia versus Biofobia

Tussen aantrekking en afkeer: biophilia en biofobia in ontwerp

Waarom kunnen we ons in een bos diep verbonden en kalm voelen, maar roept datzelfde bos bij iemand anders juist spanning of angst op? Deze twee bewegingen, de liefde voor natuur (biophilia) en de huiver ervoor (biofobia), zijn beide diep in ons verankerd. Ze vertellen samen het verhaal van hoe we ons verhouden tot de natuur, en dus ook tot de ruimtes die we ontwerpen en bewonen.

Biophilia: onze natuurlijke aantrekkingskracht

Biophilia gaat over onze aangeboren neiging om ons thuis te voelen in de natuur. Het verklaart waarom daglicht ons energie geeft, waarom water ons ontspant en waarom groene vormen ons herstel ondersteunen. Biophilic design is het antwoord van ontwerpers op dat verlangen: natuur niet als decor, maar als wezenlijk ingrediënt voor welzijn.

Biofobia: de vergeten tegenhanger

Maar waar biophilia aantrekt, stoot biofobia af. Ook dat is evolutionair: spinnen, slangen of donkere struiken riepen ooit alertheid op – en hielpen ons overleven. In onze huidige leefomgeving kan die reflex soms botsen met onze wens om meer natuur in gebouwen terug te brengen. Een groene wand kan associaties oproepen met schimmel. Het geluid van krekels kan sommigen rust geven, en anderen juist irriteren.

Wat betekent dit voor ontwerpers?

Biophilic design is dus geen kwestie van alleen “meer natuur toevoegen”. Het vraagt om gevoeligheid en nuance.

• Begin met vertrouwde elementen zoals daglicht, natuurlijke kleuren of hout.
• Creëer veiligheid en voorspelbaarheid in hoe natuur wordt geïntegreerd.
• Vertel het verhaal achter het ontwerp: wanneer mensen begrijpen dat fractale patronen stress verlagen, groeit de waardering.
• En bovenal: betrek gebruikers. Hun ervaringen en associaties zijn de sleutel om van biophilia een positieve kracht te maken.

De uitnodiging

Biophilia en biofobia zijn geen tegenpolen, maar een dans tussen aantrekking en voorzichtigheid. Door beide serieus te nemen, openen we de weg naar ontwerpen die niet alleen mooier of gezonder zijn, maar ook betekenisvoller.

Bij de Biophilic Design Academy onderzoeken we dit spanningsveld met ontwerpers, opdrachtgevers en beleidsmakers. Want pas wanneer we álle lagen van onze relatie met de natuur erkennen, kunnen we ruimtes creëren die ons werkelijk voeden – en ons herinneren aan wie we ten diepste zijn. 

Wil je meer leren over biophilic design?

Word lid van de Biophilic Design Academy en ontdek hoe je ontwerp kunt inzetten als krachtig instrument voor gezondheid, welzijn en verbondenheid.

https://www.biophilic-design.nl/academy/