Het 15e patroon

Het is dit jaar precies 10 jaar geleden dat het New Yorkse onderzoeksburo Terrapin Bright Green de 14 patronen van biophilic design formuleerde. Op basis van wetenschappelijk onderzoek leggen deze patronen de relatie uit die wij als mens hebben met diverse elementen uit de natuur. En hoe we hier in de gebouwde omgeving voordeel van hebben als het gaat om onze gezondheid en welzijn.

Minder bekend is dat er 10 jaar geleden al sprake was van een 15e patroon; in het Engels genaamd ‘awe’. Er is toen echter besloten om dit patroon niet toe te voegen aan de publicatie wegens gebrek aan bewijs. Maar daar is inmiddels verandering in gekomen. Onderzoek heeft aangetoond dat ‘awe’ wel degelijk gezondheids-voordelen heeft die wezenlijk anders zijn dan de andere 14 patronen. En daarom is het 15e patroon in 2020 toegevoegd.

De emotionele verbinding tussen mens en natuur versterken

In het Nederlands vertalen we ‘awe’ als ‘impact en ontzag’ en dit patroon valt onder de laatste categorie Natuur van de Ruimte, dus het gevoel dat een ruimte je geeft. Met impact en ontzag proberen we de emotionele verbinding tussen mens en natuur te versterken door ruimtes te ontwerpen die de grootsheid en schoonheid van de natuur weerspiegelen. Ruimtes die je een gevoel van verwondering geven en je verbonden laten voelen met iets dat groter is dan jezelf. Die nederigheid en bewondering voor de natuur zorgen voor positieve emoties als dankbaarheid en inspiratie, wat bijdraagt aan ons welzijn.

Maar hoe creëer je een gevoel van impact en ontzag in een ontwerp? Dit kan bijvoorbeeld door het gebruik van architecturale elementen die de schaal en diversiteit van de natuur nabootsen. Zoals grote open ruimtes, dramatische uitzichten, natuurlijke vormen en texturen of het integreren van kunstwerken die geïnspireerd zijn door de natuur.

Een mooi voorbeeld is de installatie “Skyspaces” van James Turrell in Museum Voorlinden. Hierbij zorgen veranderende lichtpatronen ervoor dat grenzen vervagen en een gevoel van oneindigheid ontstaat.

Als je ooit één van de Infinity Mirror Rooms van Yayoi Kusama bezocht hebt dan herken je ook dat gevoel dat je overweldigd wordt door je perceptie van ruimte en je nietig voelt. Precies zoals een heldere sterrenhemel je kan betoveren en raken.

En als je in Parijs de bocht om gaat richting Musee de quai Branley en daar de geweldige groene muur ziet van Patrick Blanc, die het gebouw lijkt te omarmen, wauw… Dan voel je de kracht van impact en ontzag!